Laatste reizen

Finland – november 2012 – Reisverslag CSG Het Noordik

Dinsdag 13 november

Woensdag 14 november

Bezoek Lumon Lukio

Door: Gerrie en Lonneke

De Lumon Lukio school is een “upper secondary” school, vervolg onderwijs vanaf 15 jaar. Het bezoek begon met een korte kennismaking met de directeur en een gelegenheid om vragen te stellen.

Top

Het Finse Onderwijssysteem

Het onderwijs is op een andere manier ingedeeld dan in Nederland. Over het algemeen kan je zeggen dat het onderwijs in Finland van 7-15 jaar vergelijkbaar is met het basis en onderbouw VO onderwijs in Nederland. Vanaf 15 jaar is er voor Finse leerlingen geen leerplicht meer maar kunnen ze vrij kiezen uit academisch- of beroepsondewijs.Voor het onderwijs vanaf 15 jaar is geen toelatingsexamen nodig. Leerlingen kiezen hun eigen modules die ze in principe een jaar lang volgen. Het jaar is opgedeeld in blokken van 7 weken. Het streven is naar 30 modules per jaar, met een totale duur van 2,5 jaar, dus ongeveer 75 modules. 1/3 van deze modules zijn verplichte onderdelen en voor 2/3 kan de leerling zelf kiezen. Er is geen sprake van vaste klassen, in de klassen zitten alle niveaus door elkaar.Er is onderscheid in docentschap. Een docent van leerlingen van 7 – 12 jaar is een “classroom teacher”. Van 12 -15 jaar wordt er les gegeven door een “classroom teacher” en een “subject teacher” (vakdocent). Leerlingen van 15-18 jaar krijgen les van een “subject teacher”. De docenten worden niet geacht te doceren maar de leerlingen te laten leren. Het onderwijs is een gezamenlijke verantwoordelijkheid: van de docenten, de leerlingen en de ouders. Hierbij is er geen overheidsbemoeienis en inspectie.

Top

Aan de basis van het succes van het Finse onderwijs liggen professionele docenten. Om docent te kunnen worden in Finland dient men een universitaire opleiding af te ronden. Er is veel vrijheid voor en vertrouwen in de proffesionaliteit van docenten. Belangrijk is dat er veel onderzoek wordt gedaan naar didactische vernieuwing. En als laatste succesfactor zou je het intensieve overleg tussen de docenten over leerlingen en onderwijs kunnen noemen.

De school heeft veel vrijheid in het vormgeven van onderwijs. Zo heeft Lumon Lukio gekozen voor lessen van 75 minuten en ligt de nadruk op kunstvakken (mn. drama). Leerlingen hebben inspraak op het aanbod van de keuzevakken. En de school hanteert de regel: een module niet gehaald is één herkansing, is de basis niet gehaald betekent dit “niet door”.

Top

Door: Niek en MariusNa de lunch hebben we kort de ochtend besproken. We hebben veel indrukken opgedaan, zonder nog lessen te hebben bijgewoond. Opvallend zijn de woorden ‘vertrouwen’ in docenten en leerlingen, en de modulaire opbouw van het bovenbouwprogramma zonder examens en al te veel testen, waarbij de leerlingen 25 verplichte en 50 keuzemodules volgen uit 12 vakken gedurende drie schooljaren. De school is vergelijkbaar met het Noordik (de bovenbouw) met een accent op kunst, dans en drama. De ontvangst is allerhartelijkst en zeer open in de informatieverschaffing. Talendocenten hebben 16 lessen bij 1,0 FTE, zaakvakken 18, wiskunde 20 en LO 22, 3 verplichte bijscholingsdagen per jaar en veel overleg over individuele leerlingen en het curriculum.

Top

Onze groep werd hierna in drieën gedeeld en werden wij door leerlingen rondgeleid. We hebben diverse lessen bezocht en wat vooral opviel was de relaxte sfeer, waarbij lang niet alle leerlingen ook luisterden naar de docenten. Rommelig, door de inbreng van leerlingen. Wat wij zagen was het instructiedeel van de lessen van 75 minuten. De leerlingen vertoonden veel gelijkenis in gedrag en reacties met die van ons, met dien verstande dat zij verantwoordelijkheid krijgen en het vertrouwen dat zij die ook kunnen dragen.

Na afloop hebben we in een gemeenschappelijk gesprek met de leerlingen (inclusief twee uitwisselingsstudenten uit Mexico en Hong Kong) gesproken over de verschillende benaderingen van onderwijs en het leerproces. Ook hier viel de openheid van de gesprekspartners weer op.Tot slot wat kernachtige uitspraken over Finland en (mogelijk) Het Noordik. In willekeurige volgorde:

concentrate on learning, not on scores
I like to chill, not stress about anything
It is about learning first, not teaching
Rust op school en in het rooster met modulaire aanpak

Top

Donderdag 15 november

Verslag: Gertjan Baan en Jeroen Jongsma

Op weg naar de International School in Espoo; bus 106 is op de mniuut op tijd.
Helsiniki is nog donker en nat…..

Top

Espoo International School – Espoo – 8:30 – 14:30
Type school: vergelijkbaar met de onderbouw (klassen 1, 2, 3)
Aantal leerlingen: 212 – Aantal groepen: 10 – Aantal lokalen 10We worden ontvangen door Tjerk Werkman, academisch geschoold historicus, voorheen kroegbaas op het Amsterdamse Leidseplein, als geschiedenisleraar sinds 11 jaar werkzaam aan de EIS.
Tjerk Werkman neemt tijdens de ontvangst de gelegenheid te baat om – ongevraagd – zijn zienswijze op het Finse onderwijs te geven. Kenmerken volgens hem:

Finse samenleving is redelijk homogeen: geen grote verschillen tussen arm en rijk, weinig immigranten, consensus over belang van onderwijs en over respect voor leraren;
leraren zijn goed opgeleid (academische graad: master of education), zowel op vakinhoudelijk gebied als op pedagogisch/didactisch terrein:
leraren zijn zeer gemotiveerd en werken hard;
leraren krijgen vertrouwen bij de uitvoering van hun werkzaamheden, zowel van overheid en schoolleiding, als van ouders en leerlingen
alle aandacht op de lessen: teaching en learning
geen inspectie van onderwijs
kleine groepen (gemiddeld 20, maximaal 32)
beperkt aantal lesuren per week bij volle baan (18 to 24)

Top

9:30 Gesprek met Eric Allenbach, hoofd leerlingenbegeleiding
Eric Allenbach is afkomstig uit de USA, Oklahoma en is sinds twee jaar werkzaam in Finland.
Onderwijs in de eerste drie jaren van de opleiding na de basisschool: gebeurt deels door classroom teachers (vervolg op basisschool: leraar geeft meerdere vakken) en subject teachers (vakdocenten)
Hij legt de leerlingbegeleiding uit. Kort samengevat:
Drie stappen: standaardbegeleiding, intensieve en speciale begeleiding

Standaardbegeleiding: normale extra aandacht tijdens de lessen door de vakdocent
Intensieve begeleieideng: door docent met extra begeleidingsvaardigheden buiten de les
Speciale begeleiding: begeleiding buiten de les door specialist buiten de school.

Kracht van begeleiding: dicht bij de les, korte communicatielijnen tussen begeleiders en leraren.
Mogelijk door kleine school (200, over twee jaren grotere school: 600)
Zijn opmerking over schoolgrootte van 1500 leerlingen: outrageous!

11:00 Gesprek met … adjunct-directeur, over differentiatie en meergetalenteerden
Over differentiatie wordt niet uitdrukkelijk nagedacht. Gebeurt op basis van leerlgedrag van leerling in de les. Docent is hierbij de centrale persoon.
Meergetalenteerden: geen beleid op school / in Finland

Probleem: homogene Finse maatschappij met eigenschap van nivellering en saamhorigheid staat belonen en stimuleren van excellentie in de weg. Een school moet bij voorbeeld voorzichtig zijn met klassenaanduiding: 4A1, 4A2, 4A3 zou wel eens kunnen worden opgevat als: beste, gewoon, minder.

Voor het overige wordt diffentiatie en uitdaging overfgelaten aan de leerkracht. En er is groot vertrouwen dat die daar op een goede manier mee omgaat.