Donderdag 24 januari 2019

Zowel Nederland bij vertrek en Finland bij aankomst zijn winters wit….

Donderdagmiddag 24 april 2019, bezoek aan SaunaLahti, Espoo.

SaunaLahti is als school is in 2012 gestart met grade 1 (7 jaar) en is nu volgroeid met 800 leerlingen in grade 1 t/m 9 (15 jaar).

Het aanleren van ‘Self Evaluation Skills’ is in Saunalahti een sleutel in het leren refelecteren op het eigen leren. Daar is geen vastomlijnde leerlijn voor: “We are independent, responsible and high quality trained teachers”. We doen wat leerlingen nodig hebben en overleggen veel over de groei van ieder individueel kind. Ons systeem is gebaseerd op vertrouwen in elkaar, ook door ouders naar de school toe.

We kennen geen schoolinspectie in Finland, want “dat is toch niet nodig als we samen streven naar het beste voor onze leerlingen?” Vanaf 2016 wordt er een nieuw basic education curriculum gebruikt, met een staatscurriculum als basis. De Gemeente Espoo legt hier vervolgens nog een laagje overheen en de school mag zelf haar eigen kers op de curriculumtaart zetten. Want: “Als school zijn we immers verantwoordelijk voor het beste onderwijs voor ieder kind”.

Tot hun 15e jaar zitten alle leerlingen bij en door elkaar, in heterogene groepen: “Die diversiteit leert onze leerlingen van jongs af aan dat verschillen vanzelfsprekend zijn. Als school spelen we met ‘co-operative and parallel teaching’ op een natuurlijke manier in op die verschillen”.

Bij mijn eerste bezoek aan SaunaLahti in 2013 lieten Minna en Hanna met trots hun ‘light house en tall ship’zien, hulpmiddelenvoor hun zelfreflectie-methodiek. De vraag van een Nederlandse docent of dat met ICT niet veel handiger ging, werd weggewimpeld  “Sleutel in het leren reflecteren is de relatie van leerlingen met hun docent/mentor. Door samen ‘aan tafel te zitten’ en op basis van zelfreflectie en de reflectie van docenten een gesprek aan te gaan, vind je als mentor de juiste balans. Om niet over ‘fout’ te spreken, maar ‘wat kun je nog doen om nog beter te worden! Met enkel hokjes aanvinken op een scherm is de kans groot dat het relationele aspect onderbelicht wordt”.

Toen ik vroeg of we in tijdens het bezoek in aprilweer het ‘light house’ model konden bespreken, zag ik het gezicht van Minna betrekken. “Tien jaar geleden kon ik een groep leerlingen in grade 1 met een opdracht voor zelfreflectie aan het werk zetten en dan met een van de leerlingen een gesprek aangaan. De klas kon dan makkelijk en zelfstandig een half uur doorwerken”. Nu kan dat niet meer…” Minna beschrijft hoe ze nu vaak reacties krijgt als “Daar heb ik nu geen zin in”, “wat heeft dat voor zin” of na drie minuten “ik ben klaar, mag ik wat anders doen?”.

Ze gaat verder: “De leerlingen zijn enorm veranderd, hun spanningsboog is veel korter, het lijken wel kleine prinsjes en prinssen geworden. Alles gaat van hop-hop-hop… even dit en dan even dat”.
Als ik naar de oorzaak doorvraag, komen al gauw de woorden ‘gamen en cell phone’ aan de orde. Ik vraag Minna hoe ze op school met dat gegeven omgaan? “We bespreken het met ouders, thuis ligt de basis van verstandig omgaan met nieuwe media en gamen, in samenspel met de school. Ouders herkennen de uitdaging en vinden het fijn dat de school het onderwerp bespreekbaar maakt. Een van de ouders kwam met het voorstel om een ‘game free week’ te introduceren. Met als  voorwaarde dat alle ouders en leerlingen van de klas mee zouden doen. De ouders spraken af niet alleen te verbieden, maar ook met alternatieven als bordspellen en voorlezen te komen. Na een paar dagen was het verschil in de klas al goed te merken”, vertelt Minna.

Fantastisch om samen over dit onderwerp te kunnen doordenken, als we in april een dag op SaunaLahti zijn, … ook dit gegeven heeft immers  alles met het ontwikkelen van ‘eigenaarschap’ te maken.

Vrijdagochtend 25 januari 2019, bezoek aan Helsinki Normal Lyceum, Helsinki.

Tijdens vorige bezoeken aan Finland was de Viikki school een vast onderdeel van de reis. Zowel Viikki als het Helsinki Normal Lyceum zijn opleidingscholen van de Faculteit Educatie van de Universiteit van Helsinki. Daar Viiki in april haar 150-jarig bestaan viert, kwam een bezoek in de feestweek niet goed uit en werd ik in contact gebracht met Mrs. Jaana Silvennoinen, principal van het Helsinki Normal Lyceum in het centrum van de stad. Jaana nodigde ons gastvrij en hartelijk uit voor een gesprek op 25 januari.

Het Helsinki Normal Lyceum omvat:
– een ‘comprehensive school’, grades 7 – 9 : 290 leerlingen
– een ‘general upper secondary school’, grade 10-12 : 245 leerlingen
– en er zijn jaarlijks, verdeeld over perioden, 170 student-teachers in opleiding.

“It’s very important that the student-teachers understand the importance of student-teacher relationship. Students will be engaged if they feel that their teacher has created quality education for them.”

“Listen Bob, this is what I tell the student teachers: we don’t want cloned students, there is value in diversity, so you don’t teach just from a course book. Personalised education requires work and investment in the relationship between teacher and students.”

If we want students to be accountable for their own learning, we should think about how they gain the skills needed for that. And the will, the attitude to apply the skills mastered.

De school is in een veranderingsproces; Jaana noemde het “A renewal of our learning environment, that contains both the physical and pedagogical components”.
In een aantal visie-bijeenkomsten zijn ze op zoek gegaan naar de vereiste en juiste componenten voor verandering. “Our teachers have very high teaching ethics, yet they are also super autonomous professionals” – wat we misten was “A sense of community”. Ze vertelde dat je een community niet kunt opleggen aan mensen, ze moeten dat zelf willen en kunnen. Dat vraagt om ‘Shared Leadership’.

Twee jaar geleden werd Mr. Tapio Lahtero directeur van de faculteit en van beide opleidingsscholen. Jaana bescheef vol bewondering hoe inspirerend en vakkundig hij op school een proces van ‘shared leadership’ heeft ingezet. Op het Helsinki Normal Lyceum leidde dat tot een verdeling van de school in drie teams en de opzet van vijf ‘expert groups’, elke docent maakt onderdeel uit van een team:
– Research and Experimental Learning
– Interaction with surrounding society
– Welfare
– Learning Environment
– School Culture
Op de Viikki zusterschool werd een ander model gekozen, ook hier dus weer eigenaarschap in de weg naar hetzelfde doel:Shared Leadership. Het is ons voorrecht om Mr. Tapio op woensdag 10 april om 10 uur te ontmoeten en met hem in gesprek te gaan.

Vrijdagmiddag 25 januari 2019, werkbespreking met staff van Lumon Lukio, waar in april 2019 zes leerlingen van het HN Werkman Stadslyceum een week te gast zijn. Ze verblijven dan bij gastgezinnen en gaan onderzoek doen naar ‘Eigenaarschap’ in het Finse onderwijs. We ontmoeten Tuomas en Marianne in het Universteitscafé ‘ Think Corner. Een ruimte die met prachtig hout gedecoreerd is.

Vanaf 01-08-2019 gaan alle Lukio’s dus ook Lumon Lukio werken met een nieuw curriculum, meer vakoverstijgend en meer verbindend tussen school en ‘buitenwereld’. Denk hierbij aan de community, cultuur en bedrijven.
Er komen examens aan het eind van secondary education. Voorheen was 100% van de toegang voor de Universiteit op basis van toelatingsexamens. In de nieuwe situatie wordt het 50% toegang op basis van het nieuwe Matriculation Examination op de Lukio’s en en 50% op basis van de entry exams. We spraken ook met Pekka Peura, een vernieuwend wiskunde docent die een heel interessant artikel heeft gepubliceerd.

Zaterdag 26 januari 2019, een vrije ochtend om Porvoo te bezoeken, 50 km. ten oosten van Helsinki. Het is -10C, dus ruiten krabben, prachtige houten huizen, warme chocolademelk met ‘Pulla’. Daarna langs de bevroren rivier en ijsvissen.